Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Φτηνή και καθαρή ενέργεια για όλους? Όχι απαντά η κυβέρνηση

Αναδημοσιεύουμε από το blog της Αριστερής Συσπείρωσης Εργαζόμενων Χημικών Μηχανικών άρθρο που κόπηκε από το περιοδικό του ΠΣΧΜ.

ΦΤΗΝΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ? ΞΕΚΑΘΑΡΑ ΟΧΙ ΑΠΑΝΤΑ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Η ενεργειακή πολιτική των τελευταίων κυβερνήσεων
Από τη μια πλευρά βασικός άξονας της πολιτικής που ακολουθείται από τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ – ΝΔ τα τελευταία χρόνια, είναι η Ελλάδα να μην καταφέρει ποτέ να είναι μια ενεργειακά αυτάρκης χώρα, αλλά να αποτελεί χώρα-καταναλωτή στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά. Ας μην ξεχνάμε ότι για να μπορεί η Ελλάδα να υποτάσσεται στα σχέδια γεωπολιτικής επιρροής των διεθνών ενεργειακών παικτών, θα πρέπει αυτοί να διασφαλίζουν το μερίδιο των πωλήσεων τους στην ελληνική αγορά. Η πολιτική της «χώρας-καταναλωτή» οδηγεί απαρέγκλιτα στην εξαφάνιση κάθε σκέψης ενεργειακής αυτάρκειας ή προσπάθειας εκμετάλλευσης του εγχώριου ενεργειακού δυναμικού της πατρίδας μας.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πλουσιότερα γεωθερμικά δυναμικά σε παγκόσμιο επίπεδο, χωρίς μάλιστα να έχει αναπτύξει έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση, αφού τα όποια κοιτάσματα έχουν καταγραφεί, έχουν ανακαλυφθεί τυχαία. Σε περιοχές όπως η κοιλάδα της Καβάλας, η Κόρινθος, η Βόρεια Εύβοια, η Ανατολική Στερεά Ελλάδα έχουν σφραγιστεί μεταλλεύματα θερμού ύδατος, υψηλής ενθαλπίας (περίπου 130 οC) σε βάθη γύρω στα 500 μ. χωρίς το ελληνικό κράτος να έχει επιχειρήσει να τα εκμεταλλευτεί ενεργειακά. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η Αυστριακή κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα έχει προχωρήσει σε προγράμματα εκμετάλλευσης της γεωθερμίας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από κοιτάσματα θερμού ύδατος ενθαλπίας 100 οC σε βάθη πάνω από 2000 μ., δεδομένου ότι η γεωθερμία ενώ είναι ανεξάντλητη ταυτόχρονα παρουσιάζει σταθερό βαθμό παραγόμενης ενέργειας. Τέλος δεν είναι κρυφό, ότι το κοίτασμα θερμού ύδατος στην Μήλο και τη Σίκινο είναι από τα πλουσιότερα στον πλανήτη με θερμό ύδωρ εξαιρετικά υψηλής ενθαλπίας (περίπου 350 οC) και εξακριβωμένα αποθέματα σε τέτοιο μέγεθος που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν εγκατεστημένη ισχύ σχεδόν διπλάσια από τη Μεγαλόπολη.
Θα αναφέρουμε απλά και δεν θα αναλύσουμε το πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναμικό το οποίο διαθέτει η χώρα και για το οποίο η ΔΕΗ είχε συγκεκριμένο σχέδιο εκμετάλλευσης από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, αλλά εμποδίστηκε από το ελληνικό κράτος με το σκεπτικό της «απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας», όπως επίσης ότι τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων του Πρίνου εκμεταλλεύονται στοιχειωδώς την Kavala Oil μια εταιρεία την οποία αυτοδιαχειρίζονται πια οι εργαζόμενοι και που στην προσπάθεια τους να καταστήσουν την εταιρεία βιώσιμη, μόνο προβλήματα συναντούν από το ελληνικό κράτος.
Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις πιέζονται ασφυκτικά από τα αντίπαλα ενεργειακά στρατόπεδα για να διαθέσουν εις όφελός τους και εις βάρος των αντιπάλων τους την ελληνική επικράτεια για τη διέλευση των αγωγών πετρελαίου και φ.α.. Ο απόλυτος στόχος για τις αμερικανικές πετρελαϊκές δεν είναι μόνο να κατακτήσουν πολιτικο-στρατιωτικά τις χώρες γύρω από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή, αλλά να παρακάμψουν το υφιστάμενο δίκτυο διάθεσης προς τη δυτική Ευρώπη, το οποίο διαχειρίζεται αποκλειστικά η Gazprom, ως μετεξέλιξη του παλιού δικτύου αγωγών του Συμφώνου της Βαρσοβίας (The Pipe Of Brotherhood). Είναι και αυτός ένας λόγος για τον οποίο συνεχώς διαγκωνίζονται οι αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες με την Gazprom στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής μεσογείου, με τρόπο που όχι πάντα σέβεται την εθνική κυριαρχία κάθε εμπλεκόμενης χώρας, όπως αποδεικνύεται και από τα πρόσφατα γεγονότα στις χώρες του αραβικού κόσμου.

Η κυβερνητική στρατηγική για το φ.α. στην Ελλάδα

Tο ελληνικό Δημόσιο αν και θα όφειλε να διασφαλίζει το δικαίωμα του κάθε πολίτη στο φ.α. ως καθαρό και φτηνό καύσιμο, εντούτοις αναγνωρίζει στην κοινωνική ανάγκη χρήσης του ένα πεδίο κερδοφορίας των ιδιωτών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

Όλες οι εταιρείες διανομής φυσικού αερίου θα έπρεπε να αποτελούν δημόσιες εταιρείες κοινής ωφέλειας, και σε αυτή τη βάση να επιδοτούνται με αυστηρά κριτήρια από το κράτος οι όποιες μη κερδοφόρες χρήσεις τους, με στόχο την εκτεταμένη και ανεμπόδιστη χρήση του φ.α. σε κάθε ελληνικό νοικοκυριό.


Ωστόσο την τελευταία δεκαετία με πολιτική ευθύνη του εκάστοτε αρμόδιου υπουργείου, η στρατηγική διείσδυσης του φ.α στον οικιακό τομέα σημειώνει σημαντική υστέρηση, για δύο κυρίως λόγους. Αφενός σε τοπικό επίπεδο οι συμμετοχές του δημοσίου στις κατά τόπους εταιρείες παροχής δεν μπορούν να αποτελέσουν αντίβαρο στην στρατηγική της ανταποδοτικότητας των ιδιωτών, και αφετέρου σε κεντρικό επίπεδο διαμορφώνεται ένα δυσανάλογο ενεργειακό ισοζύγιο μεταξύ της ηλεκτροπαραγωγής και της οικιακής κατανάλωσης με αναλογία διάθεσης περίπου 9 προς 1, επιλογή εξαιρετικά ενεργοβόρα.

Το ενεργειακό και περιβαλλοντικό κόστος που προκύπτει από τις οικιακές χρήσεις με ηλεκτρικό ρεύμα (μαγείρεμα, ζεστό νερό) θα μπορούσε να μειωθεί πολύ δραστικά εάν οι χρήσεις αυτές ικανοποιούνταν με φ.α. Για παράδειγμα, ακόμα και αν η ηλεκτροπαραγωγή προκύπτει από την καύση φ.α. η διαφορά της απόδοση πάνω σε μια ηλεκτρική μαγειρική εστία είναι περίπου 30%, ενώ σε μια εστία φ.α. σχεδόν 100%.

Oι τιμές λιανικής του φ.α καθορίζονται από τις τρεις Εταιρείες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία και ελέγχονται από τη ΡΑΕ ως προς το περιθώριο κέρδους. Η τιμολογιακή πολιτική της ΕΠΑ Αττικής βασίζεται στην αρχή του ανταγωνιστικού καυσίμου ως προς το πετρέλαιο. Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα τιμολογεί την οικιακή θέρμανση με 18% λιγότερο από τον μ.ο. των τιμών του πετρελαίου θέρμανσης όπως ανακοινώνονται κάθε δίμηνο από το ΥΠΕΚΑ, ενώ οι ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας ακολουθούν την πολιτική του “cost-plus”, δηλαδή του ελεγχόμενου κέρδους πάνω στην τιμή αγοράς φ.α. από την ΔΕΠΑ.

Απολύτως ενδεικτικό είναι ότι η ΕΠΑ Αττικής «αγόρασε» ποσότητες φ.α. το καλοκαίρι του 2008 με τιμή πετρελαίου 143$/ βαρέλι και τις «πούλησε» στον καταναλωτή τον χειμώνα του ίδιου έτους με τιμή πετρελαίου 37$/βαρέλι. Το συγκεκριμένο όφελος για τον καταναλωτή θα μπορούσε να ήταν ζημιά, εάν επικρατούσαν οι αντίστροφες συνθήκες.

Στο μετοχικό κεφάλαιο όλων των ΕΠΑ συμμετέχει σε ποσοστό 51% η ΔΕΠΑ και σε ποσοστό 49% ιδιώτες, οι οποίοι όμως κατέχουν και το management. Πιο συγκεκριμένα για την ΕΠΑ Αττικής, εδώ και 18 μήνες έχει αποχωρήσει ο ένας εκ των δύο ιδιωτών που αποτελούν Attiki Denmark και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία διαδοχής του. Η έκβαση της διαδικασίας αυτής θα κρίνει και τον χαρακτήρα της εταιρείας εφεξής.

Από την πλευρά μας ως εργαζόμενοι, έχουμε εκφράσει τον έντονο προβληματισμό μας προς το αρμόδιο Υπουργείο, τη ΔΕΠΑ και την κ. Μπιρμπίλη, η οποία έχει ερωτηθεί σχετικά από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κκ. Λαφαζάνη και Παπαδημούλη, στη βάση αποφάσεων του σωματείου μας.

Η απελευθέρωση της αγοράς χονδρικής προμήθειας φ.α. προοπτικά σηματοδοτεί τη λήξη του μονοπωλίου της ΔΕΠΑ ως αποκλειστικό προμηθευτή των ΕΠΑ, αλλά και των μεγάλων πελατών της. Επί της ουσίας επιχειρείται να επαναληφθεί το σκηνικό της «απελευθέρωσης» των αγορών λιανικής ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών, στις οποίες οι ιδιώτες πάροχοι εκμεταλλεύονται τα δημόσια δίκτυα υποδομών, εις βάρος των δημόσιων εταιρειών εμπορίας για τις οποίες κατά κανόνα προκύπτουν εμπόδια «αθέμιτου ανταγωνισμού» από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, και χωρίς να αποσαφηνίζονται για τους παρόχους οι υποχρεώσεις και το κόστος χρήσης δημόσιων δικτύων και υπηρεσιών.


Η πρόσφατα διατυπωμένη κυβερνητική κατεύθυνση της πώλησης όλων των συμμετοχών του δημοσίου σε εταιρείες και οργανισμούς αντικειμενικά διευκολύνει τη θέση των ιδιωτών - παρόχων απέναντι στις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο και τον καταναλωτή.

Είναι ξεκάθαρο ότι η διοίκηση της ΕΠΑ Αττικής επιχειρεί μια αναδιάρθρωση που δεν οφείλεται μόνο ούτε στα συγκυριακά αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα, ούτε στην οικονομική κρίση, παρότι τα αξιοποιεί, οφείλεται στην επιλογή αλλαγής φυσιογνωμίας της εταιρείας. Είναι μια αναδιάρθρωση που στοχεύει στην εμπορική εκμετάλλευση των ήδη κατασκευασμένων υποδομών και παράλληλα τη μείωση του κόστους εργασίας, μέσω της συρρίκνωσης του προσωπικού και την επιδείνωση των όρων εργασίας μας.
Με βάση τους όρους παραχώρησης της άδειας λειτουργίας της, από 1.1.09 παύει για την ΕΠΑ Αττικής κάθε υποχρέωση ανάπτυξης δικτύου χαμηλής πίεσης και είναι φανερό και από τον τρόπο που η προηγούμενη κυβέρνηση αναδιαμόρφωσε τις απαιτήσεις εξάπλωσης του δικτύου, η περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου αναβάλλεται επ’ αόριστον.
Η στρατηγική περιορισμού του πελατολογίου της ΕΠΑ Αττικής μόνο στους υπάρχοντες πελάτες και σε μελλοντικούς πελάτες μόνο στο υπάρχον δίκτυο, είναι μια στρατηγική στην οποία το επόμενο διάστημα το σωματείο μας πρέπει να αντισταθεί, γιατί πολύ απλά η στρατηγική αυτή δεν διασφαλίζει όλο το υπάρχον προσωπικό.

Η άποψή μας είναι ότι και ο τελευταίος κάτοικος της Αττικής έχει κοινωνικό δικαίωμα χρήσης του φ.α. και ότι η κρίση δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για τον περιορισμό της δραστηριότητας της εταιρείας στην εμπορική εκμετάλλευση των υφιστάμενων δικτύων, αλλά ευκαιρία για την εξάπλωσή της.

Εργαζόμενοι υπό διωγμό

Για τους εργαζόμενους στον κλάδο του αερίου και των πετρελαιοειδών προϊόντων ευρύτερα, ξεκινά μια πολύ δύσκολη περίοδος, με κύρια χαρακτηριστικά την προσπάθεια συρρίκνωσης απολαβών και εργασιακών δικαιωμάτων, την παράδοση της εμπορίας των προϊόντων του κλάδου στην κερδοσκοπία των αγορών και την μέχρι παρεξηγήσεως ουδετερότητα του ελληνικού δημοσίου απέναντι στο δικαίωμα των καταναλωτών σε φτηνές και ασφαλείς υπηρεσίες.

Στο πρόσφατο συνέδριο της ομοσπονδία μας αποτυπώθηκε ξεκάθαρα η βούληση των εργαζομένων να παλέψουμε για τα δικαιώματά μας και για τα δικαιώματα των καταναλωτών, ενωμένοι και ανεξάρτητοι από τις όποιες εργοδοτικές και κυβερνητικές δεσμεύσεις ταλαιπωρούν και δυσφημούν το εργατικό κίνημα τα τελευταία χρόνια.

Σε αυτό το δρόμο θα προσπαθήσουμε να βαδίσουμε το επόμενο διάστημα σε όλα τα πρωτοβάθμια σωματεία του κλάδου μας.


Σπύρος Κοντομάρης
Αντιπρόεδρος της ένωσης εργαζομένων φυσικού αερίου αττικής
Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου