Αναρτούμε άρθρο του συναδέλφου Κ. Σαμδάνη, μέλους της συσπείρωσης, μέλους της κεντρικής Αντιπροσωπείας του ΤΕΕκαι μέλους ΔΣ ΣΜΤ Μακεδονίας.
Διανύουμε μία περίοδο κρίσης, στην οποία σχετικές ισορροπίες δυνάμεων- συμβιβασμοί ή και παραχωρήσεις μιας προηγούμενης περιόδου της αστικής τάξης με μεσαία κοινωνικά στρώματα διαρρηγνύονται στο όνομα της αντιμετώπισης της. Φυσικά, η κρίση δεν αποτελεί μια εγκεφαλική σύλληψη - συνομοσία των πολιτικών δυνάμεων της άρχουσας τάξης προκειμένου να βρεθεί το άλλοθι για την υλοποίηση της πιο επιθετικής αντιλαϊκής πολιτικής που έχει υπάρξει μεταπολιτευτικά, αλλά αντικειμενική πραγματικότητα που αφορά στους κανόνες λειτουργίας του καπιταλισμού σε ένα συγκεκριμένο στάδιο ανάπτυξής του. Η απρόσκοπτη ανάπτυξή του με την εξασφάλιση των κερδών δεν μπορεί να βρει άλλη οδό από την συνεχή αναδιάρθρωση (αποδιάρθρωση πλέον)των παραγωγικών σχέσεων στους παραγωγικούς τομείς που εκμεταλλεύεται και αφετέρου την επέκταση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής σε τομείς που παραδοσιακά δραστηριοποιούνται τα μεσαία μικροαστικά στρώματα με το άνοιγμα νέων πεδίων κερδοφορίας στο κεφάλαιο και ταυτόχρονης αύξησης του μεριδίου του. Ο κλάδος των μηχανικών δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση σε αυτή τη διαδικασία. Κάθε άλλο μάλιστα καθώς η ταξική του διαστρωμάτωση, ο κοινωνικός του κατακερματισμός, απότοκο του τεχνικού καταμερισμού εργασίας, αλλά και η χρόνια έλλειψη συλλογικής τοποθέτησης του με μαζικούς όρους που να βάζει πάνω απ' όλα την υπεράσπιση των συμφερόντων της μεγάλης πλειοψηφίας των μηχανικών απέναντι σε συντεχνιακές και συνδιαχειρηστικές λογικές, καθιστούν τον κλάδο αυτό ιδιαίτερα ευάλωτο στις διαθέσεις της κυβέρνησης – τρόικα - κεφαλαίου.
Όλα τα προηγούμενα χρόνια, και πρίν της έλευση της τρόικας και του μνημονίου στην Ελλάδα, προωθούνταν και πολλές φορές υλοποιούνταν από τα κόμματα εξουσίας μια πολιτική που σαν στόχο είχε να απογυμνώσει τους εργαζόμενους από κάθε διασφάλιση εργασιακών και επαγγελματικών δικαιωμάτων. Στην κατεύθυνση αυτή εντάσσονται οι εκπαιδευτικοί νόμοι που από κοινού προώθησαν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, οι οποίοι αποσκοπούσαν στην αποτοίχιση πτυχίου- επαγγελματικών δικαιωμάτων με ένα πλέγμα νόμων (ιδιωτικά πανεπιστήμια, ν.πλαίσιο, αξιολόγηση- φάκελο ατομικό δεξιοτήτων, Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης, Κέντρα Ελευθέρας Κατάρτισης), το οποίο αποτελεί μέχρι και σήμερα καυτό μέτωπό αντιπαράθεσης κυρίως με το φοιτητικό κίνημα. Επίσης από πρό μνημονίου εποχή χρονολογούνται μια σειρά ρυθμίσεων, που αποτελούν πάγιες απαιτήσεις του κεφαλαίου και όχι όπως παρουσιάζεται μια πολιτική που υλοποιείται με “βαριά καρδιά” μέχρι να ξεφύγει η χώρα από τη δυσμενή οικονομική συγκυρία και καθ' υπαγόρευση του μνημονίου: από τους αντιασφαλιστικούς νόμους με τις συνεχόμενες προσαυξήσεις στις εισφορές των ταμείων με την ταυτόχρονη περικοπή παροχών προς τους ασφαλισμένους, αλλά και την αντιμετώπιση των ασφαλιστικών ταμείων (και μέσα σε αυτά και του ΤΣΜΕΔΕ) ως θεσμικό χρηματοδότη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την ενοποίηση των ταμείων με την καταλήστευση των αποθεματικών τους, μέχρι και το “άνοιγμα” των “κλειστών” επαγγελμάτων και τη φοροεπιδρομή με το νέο φορολογικό.
Η ασφυκτική κατάσταση που δημιουργείται στον κλάδο των μηχανικών έχει στόχο να δημιουργήσει εκείνους τους όρους και τις προϋποθέσεις προκειμένου να δημιουργηθούν νέα πεδία εκμετάλλευσης για το κεφάλαιο και να επεκταθούν οι πιο βάρβαρες καπιταλιστικές σχέσεις εργασίας σε ευρεία κλίμακα. Καταρχάς θα πρέπει να τονιστεί πως σε μία τέτοια κατεύθυνση δε θίγονται μόνο οι μηχανικοί, αλλά συνολικά τα κατώτερα και τα μεσαία κοινωνικά στρώματα. Η προσπάθεια ανοίγματος μιας αγοράς σε ένα συγκεκριμένο τομέα πρέπει χοντρικά να πληρεί δύο προϋποθέσεις. Πρώτη, το προϊόν να μπορεί να βρίσκει αποδέκτες-καταναλωτές και δεύτερη να μπορεί να εξασφαλίζει κέρδη για το κεφάλαιο, με την εξασφάλιση φτηνού εργατικού δυναμικού. Στην περίπτωση των κατασκευών φαίνεται στην Ελλάδα να υπάρχει μια ακρετά “κλειστή αγορά”. Υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να δούμε τις δηλώσεις του επιτρόπου της Ε.Ε. που τονίζει πως το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι περίπου στο 80%, ενώ το αντίστοιχο στην Ε.Ε. δεν ξεπερνα το 30%. Προφανώς όσο εκμεταλλεύσιμο και να γίνει ένα εργατικό δυναμικό, όσο ανταγωνιστικό προιόν και να παράξει μια επιχείρηση αν οι ανάγκες σε αυτόν τον κλάδο σε μία καθορισμένη γεωργαφικά αγορά, στην προκειμένη περίπτωση της κατοίκησης, είναι ήδη καλυμμένες σε ευρέια κλίμακα, τότε τα περιθώρια κερδών και άρα επέκτασης των δραστηριοτήτων των πιο επιθετικών τμημάτων του κεφαλαίου θα ήταν πολύ περιορισμένα. Έτσι το άνοιγμα νέων πεδιών κερδοφορίας στις ηγεμονικές μερίδες της αστικής τάξης, δε θα μπορούσε να συμβεί σε τομέα που δεν έχει αντικείμενο-ζήτηση. Μέσα σε ένα μόλις χρόνο οι ιδιοκτήτες κατοικιών, επιβαρύνθηκαν με δυσβάσταχτα κόστη για να συντηρήσουν την κατοικία τους. Είτε αυτό μεταφράζεται σε αυξηση αντικειμενικών αξιών, είτε σε χαράτσια, είτε σε άλλη έμπνευσης εισπρακτικών μέτρων όπως είναι οι νόμοι για τους ημιυπαίθριους και για τα αυθαίρετα η κατεύθυνση είναι η ίδια. Η εξώθηση μεγάλου μέρους κυρίως εργατικών στρωμάτων από την ίδια τους την ιδιοκτησία και η της διαχείρισης της κατοικίας από μεγάλες κτηματομεσιτικές, κατά τα πρότυπα του πιο ανεπτυγμένου δυτικού καπιταλισμού. Ήδη διάφορες τράπεζες παρέχουν δάνεια για την αποπληρωμή ρυθμίσεων με τους νόμους ημιυπαιθρίων και αυθαιρέτων, κάτι που στην πράξη σημαίνει πως στο ίδιο του το σπίτι ο ιδιοκτήτης πληρώνει άτυπο ενοίκιο.
Αγκάθι σε μία τέτοια διαδικασία ανοίγματος ένος κλάδου της παραγωγής και για την απρόσκοπτη εκμετάλλευση ενός τεχνικού δυναμικού, όπως είναι οι μηχανικοί, αποτελεί η διασφάλιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και των εργασιακών και κυρίως των ελάχιστων αμοιβών ανά εργασία, κατ' αντιστοιχία των ΣΣΕ. Η κυβέρνηση σε αυτό τον τομέα έχει κάνει το παν για να καταστήσει την αξιοπρεπή έξοδο στο επάγγελμα ανέφικτη αφενός βάζοντας ασφυκτικά οικονομικά πλαίσια για την άσκησή του στον ιδιωτικό τομέα, αφετέρου με την γνωστή κατάσταση στο δημόσιο (αναφέρεται αναλυτικά αλλού στο μλογκ) με της απανωτές περικοπές στους μισθούς, τις απολύσεις, το πάγωμα των προσλήψεων. Έτσι μια διέξοδο που μπορούσε να έχει κάποιος μηχανικός με αξιοπρεπείς όρους έχει αποκοπεί, όπως και η αναφορά σε συνθήκες εργασιακής σταθερότητας, κάτι που τείνει να αποχαλινώσει ακόμα περισσότερο και τον ιδιωτικό τομέα.
Σταθμός στη κατεύθυνση “απελευθέρωσης” του επαγγέλματος αποτέλεσε η ψήφιση του νόμου περί κατάργησης των ελαχίστων αμοιβών. Η ύπαρξη νόμιμα κατοχυρωμένων ελάχιστων αμοιβών των αυτοαπασχολούμενων μηχανικών, ανάλογα με το είδος, το μέγεθος και τη δυσκολία της εκπονούμενης μελέτης και του παραγόμενου έργου, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί «προνόμιο» του κλάδου των μηχανικών. Μέσω αυτών, εξασφαλίζεται –όσο είναι δυνατό- το δικαίωμα του αυτοαπασχολούμενου μηχανικού σε εισόδημα ικανό να του επιτρέπει να ζει αξιοπρεπώς. Δικαίωμα το οποίο, μέσω των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, διασφαλίζεται –τουλάχιστον θεωρητικά- για όλους τους μισθωτούς εργαζόμενους, μηχανικούς και μη. Και αν πέρσι το Φεβρουάριο, η κατάργησή τους, πέρασε χώρις ιδιαίτερες, έως και καθόλου αντιδράσεις από πλευράς των μηχανικών, με κύρια ευθύνη της διοίκησης ΤΕΕ, με την πρώτη του εφαρμογή και τη μή ύπαρξη ελάχιστης αμοιβής για τη ρύθμιση αυθαιρέτων, έχει γίνει κατανοητό σε μεγάλη μάζα μηχανικών ποιον εξυπηρετεί η έκθεση σε ελεύθερο ανταγωνισμό. Η εργασιακή αποδιάρθρωση και η έκθεση στον ελεύθερο ανταγωνισμό αποτελούσε πάντοτε τον τρόπο κυριαρχίας του μεγάλου κεφαλαίου, καθώς ο μεγάλος κύκλος εργασιών που διασφαλίζει σε συνδυασμό με τη δυνατότητα μετακύλισης του “κόστους” του ανταγωνισμού στους εργαζόμενους, με περικοπές μισθών, εντατικοποίηση της παραγωγής μέχρι και απολύσεις, καταφέρνει πάντοτε να υπερισχύει. Με τη μή ύπαρξη ελάχιστων αμοιβών μπορεί με μισθό αλά τρόικα ένας μηχανικός να εργάζεται με υπέρογκο φόρτο εργασιών σε τράπεζες, μεσιτικές ή κατασκευαστικές εταιρείες οι οποίες θα μπορούν να αναλαμβάνουν κάθε ίδους τεχνικών εργασιών (έκδοση οικοδομικών αδειών, πολεοδομικές ρυθμίσεις, πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης,κλπ).
Απέναντι σε αυτή την εξέλιξη η διοίκηση του ΤΕΕ ευθυγραμμίστηκε απόλυτα με τις κυβερνητικές επιλογές και το μόνο εξασφάλισε ήταν οι πληρωμές των εισφορών υπέρ του ΤΕΕ και του ΤΣΜΕΔΕ από αμοιβές που ουσιαστικά δεν θα καταβάλλονται (νόμιμες όπως ονομάζονται στο νόμο). Ουσιαστικά οι ηγετικές μερίδες του ΤΕΕ άφησαν χιλιάδες μηχανικών έρμαια στις διαθέσεις της ελεύθερης αγοράς, με αντάλλαγμα τη δυνατότητα αναπαραγωγής του γραφειοκρατικού του μηχανισμού, με αναβαθμισμένο τρόπο. Αποτέλεσε και αποτελεί πεδίο σύναψης συμμαχιών με την κυβέρνηση στο βαθμό που κατοχυρώνει για τον εαυτό του το ρόλο- φορέα υλοποίησης των πιο αντιδραστικών τομών για τον κλάδο των μηχανικών. Έτσι, κατέληξε να αναλαμβάνει την ηλεκτρονική πλατφόρμα για την δήλωση αυθαιρέτων, αντί να κάνει αυτονόητο έστω και στα πλαίσια της αστικής διαχείρισης, δλδ να καταγγείλει ένα νόμο-αρπαχτή για προχειρότητα, για αποκλειστικά εισπρακτική πολιτική και για το ρόλο που αυτός επιφυλάσσει για το μηχανικό (από μελετητή σε φοροεισπράκτορα), αλλά και για τον πολίτη που τον ενοχοποιεί (το κατά “μαζί τα φάγαμε” στην περίπτωση αυτή γίνεται “μαζί τα χτίσαμε”) για αυθαίρετες κατασκευές που στις περισσότερες περιπτώσεις αγόρασε και χρυσοπλήρωσε εν αγνοία του. Έτσι, φαίνεται να αποκρυσταλλώνεται και η προοπτική να γίνει το ΤΕΕ ο φορέας πιστοποίησης όλων των τεχνικών επαγγελμάτων, με επιβολή συνεχών εξετάσεων και κατάργηση των επαγγελματικών δικαιωμάτων, όπως εξάλλου ήδη γίνεται με τους φραγμούς που τίθενται για την διενέργεια ενεργειακών επιθεωρήσεων βάσει του ΚΕΝΑΚ. Και εδώ αποκαλύπτεται περίτρανα τι σημαίνει “ανοιχτό” επάγγελμα για την κυβέρνηση και την τρόικα. Σε μια νέα επαγγελματική δραστηριότητα των μηχανικών, όπως είναι αυτή της ενεργειακής επιθεώρησης, τα επαγγελματικά δικαιώματα άσκησης της συγκεκριμένης δραστηριότητας αποκόπηκαν από όλους τους μηχανικούς, και πλέον θα δίνονται μόνο σε αυτούς που θα έχουν παρακολουθήσει υποχρεωτικά σεμινάρια επί πληρωμή σε δημόσια(ΤΕΕ, ΑΕΙ) ή και ιδιωτικά ιδρύματα (ΙΕΚ, ΚΕΚ) και σε όσους θα έχουν πετύχει στις εξετάσεις του ΤΕΕ. Προφανώς, όσο πιο πολύ “ανοίγει” το επάγγελμα, τόσο περισσότερα χρήματα θα απαιτούνται για σεμινάρια και τόσο λιγότεροι μηχανικοί θα έχουν πρόσβαση στα επαγγελματικά δικαιώματα. Η επέκταση αυτής της κατάστασης σε όλο το φάσμα του επαγγέλματος, με την επικείμενη αλλαγή του τρόπου έκδοσης αδειών και ελέγχου δόμησης, θα σημαίνει και την πλήρη αντιστοίχηση των επαγγελματικών δικαιωμάτων από τα πτυχία των πολυτεχνικών και τη εξώθηση μέρους των αποφοίτων στην ανεργία ή στην μισθοτοποίηση με μισθούς ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκει να επιλύσει το κεφάλαιο την κατανεμητική αστάθεια του εκπαιδευτικού μηχανισμού, με τη διαμόρφωση ενός δυναμικού που θα έχει όλη τη γνώση και την κατάρτιση να φέρει εις πέρας της εργασίες που απαιτεί η αγορά, αλλά θα στερείται δικαιωμάτων. Πρόκειται για τον αντίστοιχο “ΑΣΕΠ” των πολυτεχνικών και στις διαδικασίες εξετάσεων θα πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες ριζοσπαστικής παρέμβασης.
Το τελειωτικό χτύπημα για την πλειοψηφία των μηχανικών και αυτό που θα διαμορφώσει τους όρους μαζικής εξόδου από το επάγγελμα είναι οι επικείμενες αυξήσεις στις εισφορές του ΤΣΜΕΔΕ. Είναι γνωστό πως για να μπορεί κάποιος να διατηρεί τα επαγγελματικά δικαιώματα του μηχανικού, οφείλει να είναι ασφαλισμένος και να πληρώνει τις εισφορές στο ταμείο, ανεξάρτητα από τη σχέση εργασίας του (συνήθως συγκαλυμμένα εξαρτημένη σχέση εργασίας, και άρα ο εργοδότης του δεν καταβάλει τις εισφορές) ακόμα και σαν άνεργος, προκειμένου να διατηρεί τη δυνατότητα να ασκήσει μελλοντικά το επάγγελμα, χωρίς να προβλέπεται κανενός είδους διευκόλυνση (ταμείο ανεργίας). Στην ήδη αρνητική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με τις υπέρογκες εισφορές, τις μειωμένες παροχές και την ταλαιπωρία των συναδέλφων στο ΤΣΜΕΔΕ, με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα επιβάλλονται νέες μεγάλες αυξήσεις εισφορών, οι οποίες μάλιστα θα ισχύσουν και αναδρομικά! Οι αυξήσεις αυτές φτάνουν μέχρι και το 93% για τους ασφαλισμένους άνω 15ετίας και αγγίζουν τα 650 ευρώ το μήνα(και επιπλέον υπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημα)! Ήδη με την την υπάρχουσα κατάσταση πολλά μέλη του ταμείου αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Οι νέες αυξήσεις είναι σίγουρο πως θα καταδικάσουν την μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων στην ανεργία, καθώς με αυτές τις υπέρογκες εισφορές η πρόσβαση στο επάγγελμα θα είναι εφικτή μόνο σε μηχανικούς και εταιρίες με μεγάλο κύκλο εργασιών. Και όλα αυτά για ένα ταμείο που μόνο προβληματικό δεν είναι, με τεράστια αποθεματικά και σύμφωνα με τα στοιχεία, ακόμα και μέσα στην κρίση το 2010 έκλεισε με πλεόνασμα 210 εκατομμυρίων. Φυσικά και η εμπλοκή του ταμείου με την Τράπεζα Αττικής, τα κρατικά ομόλογα και το χρηματιστήριο, με την συγκατάθεση και τη ένθερμη συμβολή των συνήθεις υπόπτων...διοικούντων του ΤΕΕ, άνοιξε την όρεξη στο κεφάλαιο και τις τράπεζες για νέα λεηλασία του ταμείου. Με το κούρεμα των ομολόγων υπάρχει ο κίνδυνος και κουρευτούν και τα αποθεματικά του ταμείου,τα οποία προέρχονται αποκλειστικά τις εισφορές των μηχανικών. Σε αυτά τα πλαίσια τα ταμεία και ειδικά τα “υγιή”, όπως το ΤΣΜΕΔΕ, «προτρέπονται» να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων. Πρόκειται για μια ακόμη προσπάθεια μετακύλισης του κόστους της κρίσης στις πλάτες των εργαζόμενων. Είναι τουλάχιστον προκλητικό την ίδια στιγμή που απλόχερα χαρίζονται τα μισά αποθεματικά του ταμείου στους δανειστές (περίπου 1,5 δις), να μην υπάρχει ταμείο ανεργίας και πλήρη ιατροφαρμακευτική στήριξη για απολυμένους και άνεργους μηχανικούς, να μην υπάρχει αξιοπρεπής εξυπηρέτησή από τις υπηρεσίες του ταμείου, να ζητάνε ακόμα υψηλότερες εισφορές.
Η αμέσως επόμενη περίοδος θα κρίνει πολλά για τον κλάδο των μηχανικών. Σαφώς το μέλλον των εργαζόμενων μηχανικών, δε θα μπορούσε να είναι σε διαφορετική μοίρα από το μέλλον όλων των εργαζομένων συνολικά. Γνωρίζουμε, όμως πως μόνο μέσα από τους μαζικούς ανυποχώρητους αγώνες μπορούμε να τους ανατρέψουμε, αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα σύναψης κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών που θα προωθούσαν μια τέτοια κατεύθυνση. Με αξιοποίηση όποιων μέσων διαθέτουμε σωματεία, συλλόγους, παντεχνικές συνελεύσεις να καταφέρουμε να εκφράσουμε αυτό το κλίμα αγανάκτησης που υπάρχει σήμερα σε κάθε συνάδελφο. Με εμπιστοσύνη στη δύναμη των εργαζομένων όταν βγαίνουν στο προσκήνιο και μακριά από τις γνωστές ηττοπαθείς ιδεοληψίες, που θέλουν εξ αρχής κάθε αγώνα χαμένο, και το μόνο που επιδιώκουν είναι η καταγραφή μιας διαμαρτυρίας και η καταγγελία των υπευθύνων στα πλαίσια πάντοτε των δυσμενών ταξικών συσ χετισμών.Από την δική μας μεριά θα πρέπει να διαμορφώσουμε εκείνους τους όρους, που επιθετικά μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, άνεργοι, φοιτητές πολυτεχνικών θα απαντήσουν σε όλες αυτές της μεθοδεύσεις. Με μαζικές παραστάσεις στο ΤΣΜΕΔΕ απαιτώντας το σφράγισμα βιβλιαρίων ανέργων, την έκδοση βεβαιώσεων ασφαλιστικής ενημερότητας, τη θεσμοθέτηση ταμείου ανεργίας, με αποκλεισμούς της Τράπεζας της Ελλάδος με απαίτηση να μην υπάρξει καμία αύξηση, να μη χαθεί ούτε ευρώ και την αξιοποίηση των αποθεματικών του ταμείου προς όφελος των εργαζομένων και όχι του τραπεζικού συστήματος και με αποκλεισμούς των εξεταστικών κέντρων για να μην στερηθούμε τα επαγγελματικά μας δικαιώματα. Να τολμήσουμε να αγωνιστούμε!
Σαμδάνης Κώστας
μέλος κεντρικής αντιπροσωπείας ΤΕΕ
έφορος ΣΜΤ-Μακεδονίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου